รายงานโครงการศึกษาดูงานเพื่อพัฒนางานจดหมายเหตุ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ณ พิพิธภัณฑ์ศาลปกครอง หอจดหมายเหตุศาลปกครองและหอจดหมายเหตุมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ห้องพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี และศาลาพุ่มข้าวบิณฑ์
วันพฤหัสบดีที่ 15 มีนาคม 2555

จัดโดย   หอจดหมายเหตุ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

วัตถุประสงค์ของโครงการ     
                เพื่อให้บุคลากรของหอจดหมายเหตุและเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับงานทางด้านเอกสารสำคัญหรือจดหมายเหตุของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้เข้าใจงานจัดเก็บ รวบรวม อนุรักษ์ บริการเอกสารจดหมายเหตุและการจัดแสดงเอกสารทางด้านจดหมายเหตุ และพิพิธภัณฑ์ เพื่อนำมาปรับใช้ทั้งในหน่วยงานของตน และพัฒนางานจดหมายเหตุของมหาวิทยาลัยโดยส่วนรวม

ผู้เข้าร่วมโครงการ
      บุคลากรมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จำนวน 36 คน

               พิพิธภัณฑ์ศาลปกครองและหอจดหมายเหตุศาลปกครอง

                 พิพิธภัณฑ์ศาลปกครองและหอจดหมายเหตุศาลปกครอง ตั้งอยู่ ณ อาคารศาลปกครอง ชั้น ๒ ถนนแจ้งวัฒนะ เขตหลักสี่ ผู้อำนวยการกลุ่มจดหมายเหตุและพิพิธภัณฑ์ สำนักหอสมุดกฎหมายมหาชน คุณปิยนุช ลีลานิรมล ให้การต้อนรับและแนะนำหน่วยงาน โดยกลุ่มจดหมายเหตุและพิพิธภัณฑ์ เป็นหน่วยงานหนึ่งในสำนักหอสมุดกฎหมายมหาชน
                  ในส่วนกลุ่มจดหมายเหตุและพิพิธภัณฑ์ เริ่มมีกลุ่มงานจดหมายเหตุเมื่อพ.ศ. ๒๕๔๗ โดยอยู่ภายใต้งานห้องสมุดตั้งแต่เมื่อครั้งศาลปกครองมีสำนักงานอยู่ที่อาคารเอ็มไพร์ทาวเวอร์ สาทร ก่อนที่จะย้ายสำนักงานศาลปกครองและหน่วยงานภายในทั้งหมดมาอยู่ที่ถนนแจ้งวัฒนะในปัจจุบัน ทำหน้าที่เก็บรวบรวมงานเอกสารตั้งแต่เริ่มจัดตั้งศาลปกครอง โดยการขอความอนุเคราะห์จากหน่วยงานต่างๆ ซึ่งได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดี สำหรับพิพิธภัณฑ์ศาลปกครองได้เริ่มดำเนินการเมื่อพ.ศ. ๒๕๔๘ ทำพิธีเปิดอย่างเป็นทางการในวาระครบรอบ ๑๐ ปีของการเปิดทำการศาลปกครองในประเทศไทยเมื่อวันที่ ๒๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๔
                   เจ้าหน้าที่ศาลปกครองได้พาคณะศึกษาดูงานฯ ชมห้อง ศ.ดร.อักขราทร จุฬารัตน ซึ่งท่านดำรงตำแหน่งประธานศาลปกครองสูงสุดคนแรกของประเทศไทย ภายในห้องเป็นการรวบรวมเอกสารหนังสือ ตำราที่ใช้ในการศึกษา รูปภาพในโอกาสสำคัญๆ รวมทั้งของที่ระลึกจากหน่วยงานต่างๆ ทั้งในและต่างประเทศ จัดแสดงและให้บริการศึกษาค้นคว้าแก่ผู้สนใจ
                    ในส่วนพิพิธภัณฑ์ศาลปกครองและห้องจดหมายเหตุ จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับศาลปกครอง ๓ ส่วน ได้แก่ ส่วนที่ ๑ ความเป็นมาของศาลปกครอง บอกเล่าเรื่องราวการร้องทุกข์ของประชาชนในแต่ละยุคสมัยผ่านงานกราฟิกบนฝาผนัง ภาพเคลื่อนไหว และจอ Touch Screen ส่วนที่ ๒ วิวัฒนาการขององค์กรวินิจฉัยคดีปกครอง บอกเล่าเรื่องราวหลังจากรัชกาลที่ ๕ ที่มีความพยายามในการจัดตั้งองค์กรวินิจฉัยคดีปกครองในหลากหลายองค์กร นำเสนอด้วยการใช้เทคนิคซิลค์สกรีนบนผนังโลหะกัดกรดสนิม และจัดแสดงเอกสารสำคัญที่หาชมยากที่เกี่ยวข้องกับการจัดตั้งองค์กรวินิจฉัยคดีปกครองในยุคนั้น ส่วนที่ ๓ ศาลปกครอง บอกเล่าที่มาของศาลปกครองในปัจจุบัน นำเสนอเนื้อหาด้วยกราฟิกซิลค์สกรีนบนผนัง จัดแสดงของที่ระลึกสำคัญของศาลปกครอง และชมภาพกิจกรรมต่างๆ ของศาลปกครองบน Video wall ขนาดใหญ่ และปิดท้ายการเข้าชมด้วยการถ่ายภาพที่ระลึกที่ Photo booth บริเวณทางออกพร้อมมีบริการส่งภาพทาง E-mail เปิดให้เข้าชมทุกวันราชการ ไม่เสียค่าเข้าชม ตั้งแต่เวลา ๐๘.๓๐ ๑๖.๓๐ น.
                   สำหรับห้องจดหมายเหตุของศาลปกครอง จะแบ่งเป็น ๒ ส่วน คือส่วนสำนักงานซึ่งเป็นที่ปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ และส่วนจัดเก็บเอกสาร ซึ่งคณะศึกษาและดูงานฯ ได้เข้าชมภายในห้องเก็บเอกสาร ศึกษาวิธีการจัดเก็บเอกสาร วัสดุอุปกรณ์ต่างๆ ทางจดหมายเหตุที่ใช้ในการจัดเก็บและอนุรักษ์เอกสาร รูปแบบการจัดทำบัญชีเอกสาร รวมทั้งระบบการรักษาความปลอดภัยให้แก่เอกสารจดหมายเหตุ

             หอจดหมายเหตุมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ห้องพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี และศาลาพุ่มข้าวบิณฑ์

         คุณพัชรี ทองแขก รักษาการหัวหน้าหน่วยจดหมายเหตุมหาวิทยาลัย บรรยายแนะนำหน่วยจดหมายเหตุมหาวิทยาลัย ซึ่งสังกัดฝ่ายบริการสนเทศ สำนักบรรณสารสนเทศ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช จัดตั้งเป็น “หน่วยจดหมายเหตุมหาวิทยาลัย” เมื่อวันที่ ๙ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๒๙ ในสมัยศ. ดร. วิจิตร ศรีสอ้าน เป็นอธิการบดีคนแรก มีทรัพยากรจดหมายเหตุ ได้แก่ เอกสารการประชุม เอกสารราชการอื่นๆ เช่น ประกาศ คำสั่ง ข้อบังคับ สิ่งพิมพ์มหาวิทยาลัย สื่อโสตทัศนวัสดุและสื่ออิเล็กทรอนิกส์ เอกสารส่วนบุคคล ฯลฯโดยแบ่งการเก็บรวบรวมเอกสารสำคัญของหน่วยจดหมายเหตุ เป็น ๓ ระยะ ได้แก่ ระยะที่๑ ยังไม่ได้จัดตั้งหน่วยจดหมายเหตุมหาวิทยาลัยขึ้นอย่างเป็นทางการ ระยะที่๒ ระยะแรกตั้ง “หน่วยจดหมายเหตุมหาวิทยาลัย” และระยะที่๓ การเก็บรวบรวมเอกสารจดหมายเหตุในปัจจุบัน จากนั้นเป็นการแลกเปลี่ยนประสบการณ์งานจดหมายเหตุระหว่างสองมหาวิทยาลัย
          ห้องพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ตั้งอยู่ที่ชั้น ๒ อาคารบรรณสาร เปิดดำเนินการตั้งแต่วันพุธที่ ๘ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๓๘ ภายในจัดแสดงนิทรรศการและให้บริการสารสนเทศทุกประเภททางด้านพระราชประวัติ พระราชกรณียกิจในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี รวมทั้งเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นและที่เกี่ยวข้องในช่วงรัชสมัยระหว่าง พ.ศ. ๒๔๖๘-๒๔๗๗
           ศาลาพุ่มข้าวบิณฑ์ อยู่ในความดูแลของสำนักการศึกษาต่อเนื่อง เป็นศาลากลางน้ำ ภายในจัดแสดงนิทรรศการแบ่งเป็น ๓ ชั้น ชั้นที่๑ จัดแสดงเนื้อหาเกี่ยวกับประวัติและพัฒนาการของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ตั้งแต่ก่อตั้งจนถึงพ.ศ. ๒๕๔๘ พระบรมวงศานุวงศ์กับมหาวิทยาลัย สัญลักษณ์ต่างๆของมหาวิทยาลัย การเรียนการสอน และรางวัลเกียรติยศ ชั้นที่๒ และ ๓ จัดแสดงเกี่ยวกับพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวกับการเรียนรู้ตลอดชีวิต ประกอบด้วยพระราชประวัติ พระราชนิพนธ์ การเรียนรู้ตลอดชีวิต พระราชกรณียกิจด้านสารสนเทศ ด้านการศึกษา และด้านการปกครอง